ارزیابی و تحلیل مکان‌گزینی نواحی صنعتی روستایی (مطالعه‎ی موردی: استان مرکزی)

تنوّع‌بخشی به فعّالیّت‌ها و فرصت‌های اقتصادی، لازمه‎ی جامع‌نگری در برنامه‌ریزی‌های توسعه‎ی روستایی است. صنعتی‌شدن و صنایع روستایی نیز، از دیرباز مطرح‌ترین گزینه‎ی اقتصادی برای ایجاد فرصت‌های اشتغال و درآمد، بعد از فعّالیّت‌های کشاورزی در مناطق روستایی بوده است. این رهیافت همچنین با کمک به فرایند تمرکززدایی از فعّالیّت‌های صنعتی، نقش مؤثّری در برنامه‌های توسعه‎ی منطقه‌ای نیز خواهد داشت. سهم عمده‌ای از پروژه‌های صنعتی‌سازی روستایی، در گرو مکان‌یابی بهینه و استقرار آنها در مکان‌های گزینش‌شده‌ای است که به‌لحاظ جمیع معیارهای موردنیاز، از مناسبت و برتری نسبی برخوردار باشند. پژوهش پیش رو به ارزیابی مکان‌گزینی نواحی صنعتی فعّال و در دست مطالعه‎ی مناطق روستایی استان مرکزی می‌پردازد که از هر دو جهت مقام نخست را در میان استان‌های کشور دارد. با گزینش و جمع‌آوری اطلاعات متغیّرهای مرتبط و تهیّه‎ی شاخص‌های ترکیبی کمّی در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و محیطی و بهره‌گیری از روش‌های آماری و تصمیم‌گیری‌های چندمعیاره‌ای، مانند روش آنتروپی و روش تاپسیس، میزان بهینگی و اولویت‌های مکانی 19 ناحیه‎ی صنعتی مورد مطالعه به‎دست آمد. با توجّه به نتایج حاصل، گرچه برخی از نواحی فعّال دارای برترین رتبه‌ها هستند، اما تعدادی از آنها نیز از رتبه‌های بسیار ضعیفی برخوردارند و گمان می‎رود در گزینش مکان برای ایجاد و استقرار آنها، ملاحظاتی غیرعلمی نیز دخیل بوده باشد. درحالی‌که برخی دیگر از دهستان‌های کاندید برای ایجاد این نواحی از اولویت‌ها و رتبه‌های بسیار بهتری برخوردار هستند. بنابراین ادامه‎ی منطقی و اصولی روند صنعتی‌سازی در مناطق روستایی استان، مستلزم پاره‌ای بازنگری‌ها در سیاست‌گذاری‌ها و تصمیم‌گیری‌ها برای ادامه‎ی فعّالیّت نواحی فعّال و همچنین آغاز به‌کار پروژه‌های در دست مطالعه در آینده است.